بذر چغندر لبویی

راهنمای جامع کاشت و پرورش چغندر لبویی در سرزمین کشاورزی

 

مقدمه

چغندر لبویی (*Beta vulgaris L.*) یک سبزی ریشه‌ای دوساله از خانواده تاج‌خروسیان (Amaranthaceae, formerly Chenopodiaceae) است که به دلیل رنگ قرمز تیره، طعم شیرین و خواص غذایی فراوانش مورد توجه قرار دارد. چغندر لبویی علاوه بر مصرف تازه، در تهیه انواع سالادها، ترشیجات، مربا و آبمیوه نیز کاربرد دارد. "سرزمین کشاورزی" با ارائه بذرهای مرغوب چغندر لبویی و راهنمایی‌های تخصصی، به شما کمک می‌کند تا این گیاه ارزشمند را با موفقیت در مزرعه یا باغچه خود پرورش دهید.

 

1. معرفی چغندر لبویی

• نام علمی: *Beta vulgaris L.*
• خانواده: Amaranthaceae (تاج‌خروسیان) (formerly Chenopodiaceae)
• جنس: Beta

 

2. اقلیم مناسب برای کشت چغندر لبویی

1.2. دما

• چغندر یک محصول فصل خنک است و به سرما مقاومت زیادی نشان می‌دهد. یخبندان‌های جزیی را تحمل می‌کند. دمای ایده‌آل برای رشد چغندر لبویی بین 15 تا 20 درجه سانتی‌گراد است. (منبع: University of Minnesota Extension)

2.2. تأثیر دما بر کیفیت

• هوای گرم در میزان قند و رنگ ریشه مؤثر است. هر چه هوا گرم‌تر باشد، نه تنها مواد قندی آن کمتر می‌شود، بلکه رنگ ریشه آن از قرمز تیره یکدست به سفید یا طبقات سفید و قرمز تغییر می‌کند. هر چه گرما بیشتر باشد، قسمت سفید آن بیشتر خواهد بود. اگر در اوایل رشد دما به مدت 2 تا 3 هفته کمتر از 10 درجه سلسیوس باشد، ساقه گل‌دهنده به وجود می‌آید (Bolting).

3.2. زمان کاشت

• مناطق گرمسیر: اوایل تا اواخر پاییز
• مناطق سردسیر: اوایل تابستان تا اواسط تابستان

 

3. خاک مناسب برای کشت چغندر لبویی

1.3. بافت خاک

• به طور کلی برای کاشت سبزی‌های ریشه‌ای، خاک باید حاصلخیز، عمیق، سبک و غنی از مواد غذایی با زهکشی مناسب باشد. خاک‌های سنگین باعث منشعب شدن ریشه می‌شود.

2.3. pH خاک

• بهترین pH برای کاشت چغندر 6 تا 7 است. زمین‌های کمی اسیدی تا خنثی برای کاشت چغندر مناسب هستند.

3.3. عمق خاک

• ریشه چغندر در زمین به طور عمیق رشد کرده و ممکن است تا عمق 60 تا 90 سانتی‌متر خاک توسعه یابد.

4.3. نکات مهم

• خاک باید دارای زهکشی مناسب باشد تا از تجمع آب و بروز بیماری‌های قارچی جلوگیری شود.
• زمین باید فاقد کلوخ باشد تا ریشه‌ها به راحتی در خاک نفوذ کنند.

 

4. آماده‌سازی خاک و کوددهی (قبل از کاشت)

1.4. شخم

• زمین را به عمق 20 تا 30 سانتی‌متر شخم بزنید تا خاک نرم و یکدست شود.

2.4. کودهای پایه

1.2.4. کود دامی

• مقدار 20 تا 40 تن کود دامی فرآوری شده در شخم استفاده شود.

2.2.4. کودهای شیمیایی

• فسفر: سوپر فسفات تریپل، دی آمونیوم فسفات
• پتاسیم: سولفات پتاسیم
• ازت: اوره یا نیترات آمونیوم

3.4. مقدار توصیه شده کودهای شیمیایی در شخم

• بر اساس آزمون خاک، میزان کود مورد نیاز را تعیین کنید.

 

5. کاشت چغندر لبویی

1.5. روش کاشت

• کشت ردیفی/خطی با ردیف‌کار
• کشت دستپاش

2.5. عمق کاشت

• عمق کاشت بین 1 تا 2 سانتی‌متر است. در خاک‌های شنی در عمق بیشتر و در خاک‌های رسی در عمق کمتر بکارید.

3.5. مقدار بذر مصرفی

• مقدار بذر مصرفی در هر هکتار حدود 25 تا 40 کیلوگرم است. البته بعد از سبز شدن و چند برگی شدن باید در صورت تراکم بالا، بوته‌ها تنک شوند.

4.5. فاصله کاشت

• فاصله بین ردیف‌ها: 45 تا 60 سانتی‌متر
• فاصله بین بوته‌ها روی ردیف: 8 تا 10 سانتی‌متر پس از تنک کردن

5.5. نکات مهم

• قبل از کاشت، بذرها را به مدت 24 ساعت در آب خیس کنید تا جوانه‌زنی تسریع شود.
• پس از کاشت، خاک را به آرامی آبیاری کنید تا بذرها جابجا نشوند.

 

6. تغذیه و کوددهی (پس از سبز شدن و در زمان رشد)

1.6. ازت

• مرحله اول: زمانی که بوته 10 تا 15 سانتی‌متر شده است.
• مرحله دوم: 5 تا 6 هفته بعد از مرحله اول
• هر نوبت 40 تا 50 کیلوگرم ازت. اگر به فرم نیترات باشد بهتر است.

2.6. بور (Boron)

• چغندر به کمبود بور بسیار حساس است و در صورت ایجاد کمبود، ریشه چغندر سیاه می‌شود. به طور کلی 10 تا 15 کیلوگرم اسید بوریک یا بور اتانول آمین برای هر هکتار در طول دوره رشد توصیه می‌شود.

3.6. پتاسیم

• استفاده از کود سولفات پتاسیم گرانول به صورت سرک یا استفاده از کود سولوپتاس از طریق آبیاری. 
• در زمان شروع سایزگیری غده، هر دو هفته 10 کیلوگرم سولوپتاس یا سولفات پتاسیم گرانول در هر هکتار.

 

7. مدیریت مزرعه چغندر لبویی

• آبیاری: چغندر به آبیاری منظم نیاز دارد، به خصوص در طول فصل رشد. خاک باید همیشه مرطوب باشد، اما از غرقابی شدن آن خودداری کنید.
• وجین علف‌های هرز: علف‌های هرز را به طور مرتب وجین کنید تا از رقابت آن‌ها با چغندر برای آب و مواد غذایی جلوگیری شود.
• تنک کردن: پس از سبز شدن و چند برگی شدن، در صورت تراکم بالا، بوته‌ها را تنک کنید.

 

8. آفات و بیماری‌های چغندر لبویی

1.8. آفات

• شته‌ها (Aphids): از شیره گیاه تغذیه می‌کنند و باعث ضعیف شدن گیاه می‌شوند.
• کرم‌های طوقه‌بر (Cutworms): ساقه‌ها را از سطح خاک می‌جوند و باعث مرگ گیاه می‌شوند.
• مگس مینوز برگ (Leaf Miners): لارو این مگس از بافت داخلی برگ تغذیه می‌کند و باعث ایجاد تونل‌هایی روی برگ می‌شود.

2.8. بیماری‌ها

• سفیدک دروغی (Downy Mildew): یک بیماری قارچی است که باعث ایجاد لکه‌های زرد یا سفید روی برگ‌ها می‌شود.
• لکه برگی سرکوسپورایی (Cercospora Leaf Spot): یک بیماری قارچی است که باعث ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی برگ‌ها می‌شود.
• پوسیدگی ریشه (Root Rot): یک بیماری قارچی است که باعث پوسیدگی ریشه و مرگ گیاه می‌شود.

3.8. نکات مهم

• برای کنترل آفات و بیماری‌ها، از روش‌های پیشگیری مانند تناوب زراعی و استفاده از بذر سالم استفاده کنید.
• در صورت نیاز، از سموم شیمیایی مناسب با نظر کارشناس استفاده کنید.

 

9. برداشت چغندر لبویی

1.9. زمان برداشت

• زمان برداشت چغندر لبویی زمانی است که قطر چغندر به 5 تا 6 سانتی‌متر رسیده است.

2.9. نحوه برداشت

• چغندرها را با دست یا با استفاده از بیل از خاک خارج کنید.

3.9. نکات مهم

• بهتر است برداشت در هوای خنک انجام شود.
• پس از برداشت، برگ‌ها را از ریشه جدا کنید و ریشه‌ها را در جای خنک و مرطوب نگهداری کنید.

 

10. جمع‌بندی

با استفاده از بذر چغندر لبویی "سرزمین کشاورزی" و رعایت نکات ذکر شده در این راهنما، می‌توانید چغندر لبویی با کیفیت و خوش‌طعمی در مزرعه یا باغچه خود پرورش دهید و از خواص غذایی آن بهره‌مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی، با کارشناسان مجرب "سرزمین کشاورزی" در تماس باشید.