بذر شلغم

راهنمای جامع کاشت و پرورش شلغم در سرزمین کشاورزی

 

مقدمه

شلغم (*Brassica rapa subsp. rapa*) یک سبزی ریشه‌ای مغذی و فصل خنک از خانواده شب‌بویان (Brassicaceae) است که قرن‌هاست در سراسر جهان کشت می‌شود. شلغم منبع خوبی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر است و می‌تواند به صورت خام، پخته یا ترشی استفاده شود. برگ‌های شلغم نیز خوراکی هستند و سرشار از مواد مغذی می‌باشند. "سرزمین کشاورزی" با ارائه بذرهای مرغوب شلغم و راهنمایی‌های تخصصی، به شما کمک می‌کند تا این سبزی مفید را با موفقیت در مزرعه یا باغچه خود پرورش دهید.

 

1. معرفی شلغم

• نام علمی: *Brassica rapa subsp. rapa*
• تیره: Cruciferae

 

2. اقلیم مناسب برای کشت شلغم

1.2. دما

• شلغم یک سبزی فصل خنک است و در دمای معتدل بهترین رشد را دارد. دمای ایده‌آل برای رشد شلغم بین 15 تا 20 درجه سانتی‌گراد است. 

2.2. مقاومت به گرما و سرما

• شلغم به گرما حساس است و در دمای بالا ممکن است تلخ شود. شلغم نسبت به یخبندان‌های سبک مقاوم است.

3.2. زمان کاشت

• مناطق سردسیر: اواخر بهار تا اوایل تابستان برای برداشت پاییزی
• مناطق معتدل: اواخر تابستان تا اوایل پاییز برای برداشت زمستانی

 

3. خاک مناسب برای کشت شلغم

1.3. بافت خاک

• شلغم در خاک‌های حاصلخیز، لومی شنی با زهکشی خوب بهترین عملکرد را دارد.
   

2.3. pH خاک

• بهترین pH برای رشد شلغم بین 6.0 تا 6.5 است. (منبع: Oregon State University Extension)

3.3. نکات مهم

• از کشت شلغم در خاک‌های سنگین و رسی خودداری کنید، زیرا باعث بدشکلی ریشه می‌شود.
• خاک باید دارای زهکشی مناسب باشد تا از تجمع آب و بروز بیماری‌های قارچی جلوگیری شود.
• افزودن مواد آلی مانند کمپوست یا کود دامی پوسیده به بهبود بافت خاک و افزایش حاصلخیزی آن کمک می‌کند.

 

4. آماده‌سازی خاک و کوددهی (قبل از کاشت)

1.4. شخم

• زمین را به عمق 20 تا 25 سانتی‌متر شخم بزنید تا خاک نرم و یکدست شود.

2.4. کودهای پایه

1.2.4. کود دامی

• استفاده از کود دامی پوسیده به میزان 20 تا 30 تن در هکتار برای بهبود ساختار خاک و تامین مواد غذایی ضروری توصیه می‌شود.

2.2.4. کودهای شیمیایی

• ازت: اوره
• فسفر: سوپر فسفات تریپل، دی آمونیوم فسفات
• پتاسیم: سولفات پتاسیم
• کود کامل: 10-10-10 گرانول (حاوی سه عنصر اصلی)

3.4. مقدار توصیه شده کودهای شیمیایی در شخم

بر اساس آزمون خاک، میزان کود مورد نیاز را تعیین کنید.

• ازت: 50 کیلوگرم در هکتار
• فسفر و پتاسیم: 80 تا 100 کیلوگرم در هکتار
• بور (Boron): شلغم به کمبود بور حساس است، بنابراین افزودن بور به خاک می‌تواند به جلوگیری از بروز مشکلات رشدی کمک کند.

 

5. کاشت شلغم

1.5. روش کاشت

• کشت ردیفی: بذرها را در ردیف‌هایی با فاصله مشخص بکارید.
• کشت دستپاش: بذرها را به صورت یکنواخت روی سطح خاک بپاشید.

2.5. مقدار بذر

• 4 تا 6 کیلوگرم در هکتار

3.5. عمق کاشت

• 1 تا 1.5 سانتی‌متر

4.5. فاصله کاشت

• فاصله بین ردیف‌ها: 45 تا 60 سانتی‌متر
• فاصله بین بوته‌ها روی ردیف: 8 تا 15 سانتی‌متر

5.5. نکات مهم

• پس از کاشت، خاک را به آرامی آبیاری کنید تا بذرها جابجا نشوند.

 

6. تغذیه و کوددهی (پس از سبز شدن و در زمان رشد)

• استفاده از کودهای نیتروژنی به صورت سرک بعد از تنک کردن بوته‌ها می‌تواند به رشد سریع‌تر ریشه و برگ‌ها کمک کند.
• برای کودهای پایه، استفاده از کودهای دامی فرآوری شده، کودهای فسفر و پتاس نیز پیشنهاد می‌شود.
• محلول پاشی با کودهای حاوی عناصر ریزمغذی مانند بور و مولیبدن می‌تواند به بهبود کیفیت محصول کمک کند.

 

7. مراقبت از شلغم

• آبیاری: شلغم به آبیاری منظم نیاز دارد، به خصوص در طول فصل رشد. خاک باید همیشه مرطوب باشد، اما از غرقابی شدن آن خودداری کنید.
• وجین علف‌های هرز: علف‌های هرز را به طور مرتب وجین کنید تا از رقابت آن‌ها با شلغم برای آب و مواد غذایی جلوگیری شود.
• تنک کردن: پس از سبز شدن بذرها، بوته‌ها را تنک کنید تا فاصله بین آن‌ها به 8 تا 15 سانتی‌متر برسد.

 

8. آفات و بیماری‌های شلغم

1.8. آفات

• کک‌های برگ‌خوار (Flea Beetles): با ایجاد سوراخ‌های کوچک روی برگ‌ها به گیاه آسیب می‌رسانند.
• مگس ریشه کلم (Cabbage Root Maggot): لارو این مگس از ریشه تغذیه می‌کند و باعث پوسیدگی آن می‌شود.
• شته (Aphids): از شیره گیاه تغذیه می‌کنند و باعث ضعیف شدن آن می‌شوند.

2.8. بیماری‌ها

• پوسیدگی سیاه (Black Rot): یک بیماری باکتریایی است که باعث ایجاد لکه‌های سیاه روی برگ‌ها و ریشه می‌شود.
• سفیدک دروغی (Downy Mildew): یک بیماری قارچی است که باعث ایجاد لکه‌های زرد یا سفید روی برگ‌ها می‌شود.
• پوسیدگی نرم (Soft Rot): یک بیماری باکتریایی است که باعث نرم شدن و پوسیدگی ریشه می‌شود.

3.8. نکات مهم

• برای کنترل آفات و بیماری‌ها، از روش‌های پیشگیری مانند تناوب زراعی و استفاده از بذور سالم استفاده کنید.
• در صورت نیاز، از سموم شیمیایی مناسب با نظر کارشناس استفاده کنید.

 

9. عوامل مؤثر بر کیفیت و طعم شلغم

1.9. دلیل تلخ شدن شلغم

• گرمای زیاد: دمای بالا در طول فصل رشد می‌تواند باعث تولید ترکیبات تلخ در شلغم شود.
• کمبود آب: کمبود آب نیز می‌تواند باعث تلخ شدن شلغم شود.
• برداشت دیرهنگام: برداشت شلغم پس از رسیدن به بلوغ کامل می‌تواند باعث تلخ شدن آن شود.

2.9. راهکار افزایش میزان قند شلغم

• انتخاب رقم مناسب: برخی از ارقام شلغم شیرین‌تر از سایرین هستند.
• کاشت در زمان مناسب: کاشت شلغم در زمان مناسب می‌تواند از قرار گرفتن آن در معرض گرمای زیاد جلوگیری کند.
• آبیاری منظم: آبیاری منظم و کافی می‌تواند از کمبود آب و تلخ شدن شلغم جلوگیری کند.
• برداشت به موقع: شلغم را قبل از رسیدن به بلوغ کامل برداشت کنید تا از تلخ شدن آن جلوگیری شود.
• خاک مناسب: فراهم کردن خاک مناسب و غنی برای شلغم نیز باعث بالا رفتن کیفیت محصول می شود

 

10. برداشت شلغم

1.10. زمان برداشت

• بسته به رقم و شرایط آب و هوایی، شلغم را می‌توان 50 تا 70 روز پس از کاشت برداشت کرد.

2.10. نحوه برداشت

• شلغم را با دست یا با استفاده از بیل یا چنگال از خاک بیرون بکشید.

3.10. نکات مهم

• شلغم را قبل از اینکه بیش از حد بزرگ شود برداشت کنید، زیرا با گذشت زمان کیفیت خود را از دست می‌دهند و ممکن است چوبی شوند.
• شلغم‌های برداشت شده را در جای خنک و مرطوب نگهداری کنید.

 

11. جمع‌بندی

با استفاده از بذر شلغم "سرزمین کشاورزی" و رعایت نکات ذکر شده در این راهنما، می‌توانید شلغم با کیفیت و خوش‌طعمی در مزرعه یا باغچه خود پرورش دهید و از خواص غذایی آن بهره‌مند شوید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی، با کارشناسان مجرب "سرزمین کشاورزی" در تماس باشید.